In het Overijsselse Vechtdal komen verschillende grote transitieopgaven samen, met elk hun eigen ruimtevraag: de wateropgave, de omslag in de landbouw, verstedelijking, natuurvraagstukken en energietransitie. De netwerkorganisatie Ruimte voor de Vecht heeft RUIMTEVOLK gevraagd om voor drie modelgebieden – Herfte/Marshoek, Ommen en Bergentheim – een Panorama op te stellen: een aantrekkelijk gebiedsperspectief dat de opgaven in samenhang benadert. De komende maanden werkt RUIMTEVOLK aan een gedegen gebiedsanalyse waarna via scenario’s wordt toegewerkt naar een gebiedsperspectief per modelgebied. De opbrengst levert bouwstenen voor lopende en toekomstige gebiedsprocessen.
Al jaren werken de partners van netwerkorganisatie Ruimte voor de Vecht nauw samen aan een toekomstbestendig perspectief voor het Vechtdal. De Vecht, de ‘grootste van de kleinste Nederlandse rivieren’, kronkelt door een landschap met afwisselende gezichten en contrasten. Van een meer besloten landschap, zoals op de hogere zandgronden waar bossen worden afgewisseld door heideterreinen en stuifzanden, tot een open landschap met graslanden, zoals nabij de monding in het Zwarte Water.
De complexiteit en stapeling van opgaven in het Overijsselse buitengebied – en zeker in het Vechtdal – neemt toe. Het bodem- en watersysteem en de natuur lopen tegen grenzen aan – de Kamerbrief ‘bodem en water sturend’ van eind 2022 en de scherpe doelstellingen rondom stikstofbelasting op Natura 2000-gebieden tonen aan dat structurele ingrepen nu nodig zijn. De provincies zijn aan zet om een deel van de uitvoering hiervan op te pakken. Overijssel doet dit via haar Provinciale Omgevingsvisie (POVI) en het Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG). Het PPLG vormt een langjarig programma met verschillende (wettelijke) doelen rondom het realiseren van natuurherstel, een robuust watersysteem en minder emissies van broeikasgassen. Deze doelen zijn doorvertaald naar zes deelgebieden, waarvan het Vechtdal er één is.
Panorama biedt wenkende aanknopingspunten
Om te verkennen hoe deze doelen zich doorvertalen en hoe de opgaven landen in een gebiedsspecifieke context, is RUIMTEVOLK gevraagd ontwerpend onderzoek te verrichten onder de noemer Panorama Vechtdal. Dit gebeurt aan de hand van drie modelgebieden in het Vechtdal: Herfte/Marshoek, Ommen en Bergentheim. Elk modelgebied heeft zijn eigen gebiedskenmerken, gebruikers en opgaven en kent een omvang op het schaalniveau van een landinrichtingseenheid. De komende maanden worden verschillende scenario’s gemaakt die voor elk modelgebied uitmonden in een gebiedsperspectief. Deze scenario’s en perspectieven richten zich in het bijzonder op de transitieopgaven water, natuur, landbouw, energie en verstedelijking.
Het traject levert inspirerende en wenkende aanknopingspunten op voor toekomstige gebiedsprocessen, die de partners van Ruimte voor de Vecht zullen benutten om met elkaar aan oplossingen te werken.